DeepSeek, yeni “akıl yürütme” modeli DeepSeek-R1‘in açık sürümünü yayımladı. Model, bazı yapay zeka (AI) benchmark testlerinde OpenAI’nin o1 modeliyle aynı seviyede performans gösterdiği iddiasıyla dikkat çekiyor.
DeepSeek-R1, Hugging Face platformunda MIT lisansı ile yayımlandı ve bu lisans, ticari kullanımda herhangi bir kısıtlama getirmiyor. Şirketin açıklamasına göre, R1 modeli AIME, MATH-500 ve SWE-bench Verified gibi benchmarklarda o1’i geride bırakıyor.

R1’in Güçlü Yönleri ve Performansı
- AIME: Diğer modelleri değerlendirerek bir modelin performansını ölçen bir benchmark.
- MATH-500: Kelime problemlerinden oluşan bir koleksiyon.
- SWE-bench Verified: Programlama görevlerine odaklanıyor.
DeepSeek’in modeli, bir “akıl yürütme” modeli olarak, çözümleri sunmadan önce kendi yanıtlarını doğruluyor. Bu özellik, özellikle fizik, bilim ve matematik gibi alanlarda daha güvenilir sonuçlar üretilmesini sağlıyor. Ancak, bu modeller tipik AI modellerine kıyasla çözümlerini üretmek için daha fazla zaman harcıyor.

Devasa Parametre Sayısı ve Çeşitli Versiyonlar
R1, tam sürümde 671 milyar parametre içeriyor. Parametre sayısı, bir modelin problem çözme kapasitesinin bir göstergesi olarak kabul ediliyor. Daha fazla parametre genellikle daha iyi performans anlamına geliyor. DeepSeek, aynı zamanda daha küçük ve optimize edilmiş versiyonlarını da sundu:
- 1.5 milyar ila 70 milyar parametre arasında değişen “distilled” modeller, daha düşük donanım gereksinimleriyle çalıştırılabiliyor.
- En küçük sürüm, bir dizüstü bilgisayarda çalışabilirken, tam sürüm için çok daha güçlü donanımlar gerekiyor.
Tam R1 modeli, DeepSeek’in API’si aracılığıyla erişilebilir ve fiyatları, OpenAI’nin o1 modeline kıyasla %90-95 daha ucuz.

Modelin Dezavantajları ve Sansür
R1, Çin hükümetinin düzenlemelerine tabidir. Bu durum, modelin “temel sosyalist değerleri” yansıtmasını zorunlu kılmaktadır. Bu nedenle:
- Tiananmen Meydanı veya Tayvan’ın bağımsızlığı gibi hassas konularda yanıt vermez.
- Çin’deki diğer birçok yapay zeka sistemi gibi, hükümeti rahatsız edebilecek politik sorulara karşı temkinli bir yaklaşım sergiler.

Çin’in Yapay Zeka Alanındaki İlerleyişi
DeepSeek’in yanı sıra Alibaba ve Moonshot AI’nin sahip olduğu Kimi gibi diğer Çinli yapay zeka laboratuvarları da o1 modeline rakip olduğunu iddia ettikleri modeller geliştirdi. DeepSeek, R1 modelinin bir önizlemesini Kasım ayında duyurarak bu alanda liderlik etti.
George Mason Üniversitesi’nden AI araştırmacısı Dean Ball, bu trendin Çinli yapay zeka laboratuvarlarının “hızlı takipçi” olmaya devam edeceğini gösterdiğini belirtti.
- Yerel Çalıştırılabilirlik: Distilled versiyonların etkileyici performansı, güçlü modellerin düşük donanımlarla bile yerel olarak çalıştırılmasına olanak tanıyor.
- Ball’a göre bu durum, modellerin merkezi kontrol mekanizmalarından uzak bir şekilde yaygınlaşmasına neden olabilir.
DeepSeek-R1, akıl yürütme kabiliyetleri ve benchmarklardaki performansıyla dikkat çekerken, politik sansür ve uluslararası teknoloji rekabeti konularındaki etkileriyle de tartışma yaratıyor. Çin ve ABD arasındaki AI yarışında R1, yeni bir kilometre taşı olarak öne çıkıyor.