Dockers

‘Hayır, O Temel Reis Değil!’: 2025’te Public Domain’e Giren Karakterler

Paylaş:

Yeni yılla birlikte, 1929 yılında ilk kez yayımlanan pek çok eser telif hakkı korumasından çıkarak “public domain” statüsüne geçiyor. Bu eserlerin arasında, çizgi roman ve çizgi film dünyasının en ikonik karakterlerinden bazıları da yer alıyor. Ancak pazarlama profesyonelleri için bu karakterlerin “hangi versiyonunun” telifsiz kullanıma uygun olduğu kritik önem taşıyor. Aksi hâlde telif davalarıyla karşı karşıya kalınabilir.

Public Domain (Kamu Malı) Nedir?

“Public domain” (kamu malı), telif hakkı koruma süresi dolmuş ve bu nedenle kamunun serbest kullanımına açık olan eserleri ifade ediyor. Eser sahibinin (ya da varislerinin) telif haklarından vazgeçmesi veya koruma süresinin kanunlar çerçevesinde sona ermesiyle birlikte, bu eserler tamamen özgürce kopyalanabilir, uyarlanabilir ve paylaşılabilir hâle geliyor. ABD’de her yıl 1 Ocak tarihi, yeni bir dizi eserin kamuya açık hâle geldiği gün olarak öne çıkıyor. Ancak önemli bir nokta var, bir eser içerisindeki karakter evrilirse, evrildiği versiyonu da o tarih itibariyle koruma altına alınıyor.

Bizi Takip Edin!

Copyright Lately

2025’te Public Domain’e Giren Karakterler

Duke Üniversitesi Hukuk Fakültesi bünyesindeki “Center for the Study of the Public Domain” (Kamu Malı Statüsü Çalışmaları Merkezi) her yıl olduğu gibi 2025 için de kapsamlı bir liste hazırladı. Bu listeye ulaşmak isteyenler, adrese göz atabilirler. Burada 1929’da yayımlanmış pek çok eserin yanı sıra dönemin popüler çizgi roman kahramanlarının da artık kamuya açık statüde olduğu vurgulanıyor.

Duke Law School, Center for the Study of Public Domain

Bu yıl public domain’e giren karakterler arasında, E.C. Segar’ın Thimble Theatre adlı çizgi bandında ilk kez görünen Temel Reis (Popeye) ve Hergé’nin kaleme aldığı, maceracı genç gazeteci Tenten (Tintin) gibi isimler ön plana çıkıyor. Ancak belirtmekte yarar var: Avrupa Birliği sınırlarında, yazarın ölümünden 70 yıl sonrasına kadar telif koruması devam ettiği için, Tenten’in orijinal hakları AB içinde 2054’e dek korunmaya devam edecek.

Temel Reis (Popeye) Örneği: 1932 Versiyonu Neden Risk Oluşturuyor?

Temel Reis dendiğinde akla ilk gelen, ıspanak yediğinde kuvvetlenen ve çizgi film dünyasında ün yapan karakter oluyor. Ne var ki, 1929’daki ilk versiyonunda Temel Reis henüz ıspanağı kullanmıyor ve farklı özelliklere sahip. Kimi markalar, Popeye’nin 2025’te public domain’e girdiğini duyup pazarlama kampanyalarında bu 1932 tarihli, ıspanakla güçlenen hâlini kullandı. Sonuçta bu karakterin daha geç tarihlerdeki (1932 ve sonrası) betimlemeleri hâlâ telif hakkı koruması altında bulunuyor. Bu durum, markaların davalarla karşı karşıya kalmasına neden olabilir.

Ne Yapmalı? Telifsiz Kullanım İçin Araştırma Şart

Pazarlama profesyonellerinin, kullanılacak karakterin tam olarak hangi versiyonuna hangi tarihte telif hakkının uygulanıp uygulanmadığını net şekilde araştırmaları gerekiyor. Public domain’e giren bir kahramanın belirli yönleri, ortaya çıkış tarihine göre hâlâ koruma altında olabilir. Özellikle Popeye örneğinde, ilk kez 1929’da çizgi romanda görülen özelliklerin kullanımı serbestken, 1932’de eklenen ıspanak yiyerek güçlenmesi, ya da kabasakal ile olan çatışması gibi detaylar için telif engelleri devam edebilir.

Heritage Auctions

Dolayısıyla kampanya tasarlarken, 2025’te public domain’e girecek eserleri ayrıntılı şekilde incelemek, risklerden kaçınmak ve orijinal eserlerin hangi kısımlarının gerçekten kamuya açık olduğunu doğrulamak son derece önemli. Duke Üniversitesi’nin sağladığı listeler ve hukuki danışmanlık almak, güvenli bir yol haritası çizmenize yardımcı olabilir. Unutmayın: Karakterin popüler hâlini kullanmanın cazibesi yüksek olsa da, telif davalarıyla uğraşmak hem maliyetli hem de itibar açısından yıpratıcı olabilir.

Kaynak
The Verge

Reklam