PayPal’ın 2020’de yaklaşık 4 milyar dolar karşılığında bünyesine kattığı tarayıcı eklentisi Honey, uzun yıllardır “en iyi indirim kuponlarını bulduğu” iddiasıyla kullanıcıların gönlünü fethetmeye çalıştı. Fakat kısa süre önce, içerik üreticisi MegaLag’in yayımladığı 23 dakikalık detaylı bir “ifşa” videosu, bu popüler eklentinin hiç de masum olmadığını, hem kullanıcılara hem de içerik üreticilerine çeşitli şekillerde zarar verdiğini iddia ediyor. Söz konusu video, sadece iki günde 6 milyondan fazla izlenerek büyük yankı uyandırdı.
MegaLag’in İfşası Nasıl Başladı?
MegaLag, markalara dair kapsamlı araştırmalar yayınlayan bir teknoloji içerik üreticisi. Kendisinin son “araştırma” odağı ise Honey oldu. PayPal’ın sahip olduğu bu popüler eklenti ile ilgili aylar süren incelemesinde, Honey’nin: 
- İndirim kuponu vaadiyle kullanıcıyı yanıltması,
- İçerik üreticilerine ait ‘affiliate’ (satış ortaklığı) linklerini kendi lehine dönüştürmesi,
- Gereksiz ve hatta gizli sekmeler açarak komisyon kazanmak için yapay tıklama takibi oluşturması,
- İş ortakları olan e-ticaret siteleriyle anlaşarak, aslında daha yüksek indirimli kodları kullanıcıdan saklaması,
gibi bir dizi etik dışı pratiği belgeliyor.
Videoda MegaLag, Honey’nin kullanıcıların gözünden nasıl “bedava indirim” sağlayan iyi niyetli bir araç gibi göründüğünü, oysa gerçekte komisyon hırsı uğruna hem tüketiciyi hem de reklam veren içerik üreticilerini milyonlarca dolarlık kayıplarla mağdur edişine dair iddialarını kanıtlarıyla güçlendiriyor.
İçerik Üreticilerinin Kaybettiği Komisyonlar
Honey’nin en tartışmalı hamlesi, içerik üreticilerinin affiliate linklerini “gizlice” kendisine yönlendirerek komisyonları elinden alması. Örneğin bir YouTuber, izleyicisine belirli bir ürün için indirim kodu vererek veya kendi özel bağlantısıyla alışveriş yapılmasını önererek belli bir gelir elde ediyor. Ancak kullanıcı, ödeme aşamasına gelince Honey devreye girip “İndirim Kodlarını Uygula” tuşuna basıldığında, orijinal affiliate linki iptal edip yerine kendi komisyon takibini yerleştiriyor.
Bu durum, kanalın sahibinin hak ettiği komisyonu alamamasına yol açıyor. Hem de çoğu zaman o içerik üretici, Honey için reklam yapmış, izleyicisini Honey yüklemeye teşvik etmiş olsa bile! MegaLag, özellikle teknoloji alanında devasa bir kitleye sahip Linus Tech Tips kanalının, 160’tan fazla videoda Honey’i tanıttıktan sonra nihayet durumu fark ederek anlaşmayı sonlandırdığını belirtiyor. Ancak Linus Tech Tips, bu işin perde arkasını topluluğa detaylı şekilde aktarmamış, sadece şirket içi bir duyuruyla konuyu kapatmış. MegaLag, bu konunun farkına varan Linus ve ekibinin topluluğu uyarmaması, üstüne üstlük yeni anlaşma yaptığı ve Honey’nin pazardaki rakibi Karma’nın aynı pratiklere başvurduğunu fark etmemesi konusunda da şaşkınlığını gizleyemiyor.
“Last-Click Attribution” ile Gizli Komisyon Kapma Taktikleri
Affiliate (satış ortaklığı) pazarlamasında yaygın olarak kullanılan “last-click attribution” (son tıkla ilişkilendirme) modeli, satın alma işleminde son tıklamayı yapan kaynağa komisyon hakkı tanır. Yani bir kullanıcı aynı ürün için farklı linklere tıklasa bile, ödeme aşamasına en son kimin linkiyle gelinmişse, komisyonu o kişi veya platform alır. Honey, tam da bu kuralı istismar ederek devreye giriyor.
- Nasıl İşliyor? Diyelim ki favori YouTuber’ınızın linkine tıklayıp ürünü sepete eklediniz. Ödeme sayfasına gelip Honey’i çalıştırdığınızda, Honey “İndirim Ara” veya “Kodları Uygula” butonuna tıklandığı anda otomatik olarak yeni bir sekme açıp (çoğu zaman göz açıp kapayıncaya kadar) kendini “son tık” olarak gösteriyor. Sonra bu sekme hızla kapanıyor. Sanki Honey sizi bu siteye yönlendirmiş gibi davranarak komisyonu üzerine alıyor.
MegaLag’e göre Honey, kullanıcıya gerçek anlamda bir fayda sunmadan, bu tarayıcı hamleleriyle neredeyse tüm gelir kapısını kendine çeviriyor. İçerik üreticisine ya da önceki yönlendirmeyi yapan platforma hiçbir ödeme yapılmıyor. Bu da büyük bir haksızlık ve gelir kaybı yaratıyor.
Tüketicinin Gözünü Boyayan “Sahte İndirimler”
Honey’nin bir başka problemli yanı ise, “en iyi kupon kodunu otomatik bulan” araç söylemiyle pazarda yer alırken, aslında daha yüksek indirim veren kodları saklaması. Bunun nedeni ise Honey’nin, anlaşmalı mağazalara “kendi belirledikleri indirim kodlarını öne çıkarma ve kullanıcıya diğer kodları göstermeme” olanağı tanıması. MegaLag, bunu doğrulamak için hem Honey eklentisi üzerinden hem de manuel aramayla bulduğu kuponları tek tek karşılaştırmış. Sonuç:
- Honey’nin “İşte bulduğumuz en iyi indirim!” diyerek gösterdiği kodlar, aslında mağazanın onayladığı düşük indirimli kodlar olabiliyor.
- Gerçekte, internette daha yüksek indirim veya kampanyalar mevcut olsa bile kullanıcıya sunulmuyor.
Bu sayede mağaza “yüksek iskontoya girmeden” ek satışlar kazanırken, Honey de iş ortağına ek avantaj sağlayarak komisyonları artırıyor.
İşletmeleri de Mağdur Eden “Kontrolsüz” Kuponlar
Öte yandan Honey zaman zaman, işletmelerle hiçbir anlaşması olmamasına rağmen internette bulduğu veya bulduğunu iddia ettiği kodları da otomatik olarak kullanıcıya sunabiliyor. Bu kodlar genellikle şirketlerin dahili kampanyaları, iade ve değiştirme süreçleri veya çok sınırlı sayıdaki özel indirimleri içerdiğinden, mağazayı zarara uğratıyor.
MegaLag, bu sorun yüzünden bazı satıcıların müşterilerden gelen “Kodu kabul etmeniz gerek, Honey buldu!” talepleriyle başa çıkamadığını aktarıyor. Sonuçta, artan masraflar zamanla fiyatları yukarı çektiğinden tüketiciler de dolaylı olarak zarar etmiş oluyor.
İnfial Yaratan Skandalın Ardından…
PayPal, Fortune’un konuya ilişkin sorularına karşılık, Honey’nin yıllardır kullandığı “satış dönüşümünü artırma, terk edilen sepetleri azaltma, son tıkla komisyonu hak etme” gibi gerekçeleri öne sürüyor. “Endüstri kurallarına uyuyoruz ve son tık atribüsyon modelini kullanıyoruz” diyor. Ancak MegaLag’in videosu, Honey’nin son tık modelini istismar ettiğini, içerik üreticilerini zarara uğrattığını ve kullanıcıya “sahte indirim avantajı” sunduğunu gösteriyor.
Bu büyüyen skandal, çok sayıda YouTuber’ın (MrBeast, Marques Brownlee, Linus Tech Tips gibi) daha önce defalarca tanıttığı Honey’nin aslında gözüktüğü kadar “ballı” olmadığını açığa çıkardı. Üstelik MegaLag, Honey’nin 5 binden fazla YouTube videosuna sponsor olarak 7,8 milyar izlenmeyi hedeflediğini belirtiyor. Sektörde ise “Bu büyüklükte bir reklam kampanyasıyla, böylesine geniş kitleleri yanıltan başka bir eklenti zor bulunur” yorumları yapılıyor.
MegaLag’e Göre “Bu Daha Başlangıç”
MegaLag, videosunda elde ettiği verilerin sadece bir kısmını kamuoyuna açıkladığını; PayPal’ın ve Honey’nin diğer karanlık yönlerinin de peşinde olduğunu ifade etti. Görünen o ki, internetin büyük aktörlerini sarsan bu “Honey skandalı” daha uzun süre konuşulacak…
Kaynak:
- MegaLag’in “Honey” hakkındaki iddialarının yer aldığı YouTube videosu
- Fortune’da yayınlanan ilgili haber ve PayPal/Honey sözcülerinin açıklamaları
Bu araştırma yazısı, MegaLag’in yaptığı çok yönlü ifşadan derlenen bulgulara ve Fortune haberine dayanmaktadır. Gelişmeler ve tarafların resmi açıklamaları doğrultusunda yeni bilgiler geldikçe güncellenmesi mümkündür.
